Pas als de extremistische terreurbeweging ISIL het zuiden van Irak onder de voet loopt, zal de olieprijs heftig reageren.
Strijders van de terreurbeweging Islamitische Staat van Irak en de Levant (ISIL) hebben hun opmars in het noordoosten van Irak vrijdag doorgezet.
De opstandelingen die strijden voor een islamitische staat in Irak en Syrië, namen de plaatsen Saadiyah en Jalawla in. Het Iraakse leger had de plaatsen verlaten. Eerder deze week liepen opstandelingen van ISIL de tweede stad van Irak, Mosul, onder de voet.
Deling Irak
Irak dreigt in het conflict opgedeeld te raken in drie stukken: het westen is vanuit de grens met Syrië inmiddels in handen van de soennitische, islamitische extremisten; het centrale deel rond Bagdad en het zuiden is onder controle van de door sjiieten gedomineerde regering van van president Nouri al-Maliki; en het noorden valt de facto onder een autonoom Koerdisch bewind.
Olieprijs reageert op Irak
Economisch is Irak de afgelopen jaren weer een belangrijk olieland geworden. Als het land terugvalt in complete chaos, heeft dat aanzienlijk invloed op olieprijzen en de mondiale oliebalans.
Duidelijk is dat olieprijzen beginnen te reageren op de escalerende burgeroorlog. De koers van een vat Brent Olie is inmiddels gestegen naar meer dan 112 dollar per vat, tegen een niveau van rond 108 tot 109 dollar per vat in mei.
(klik op grafiek voor uitvergroting)
Op zich is dit nog te overzien, maar analisten denken dat de olieprijs naar zo'n 125 dollar per vat kan klimmen als de islamitische extremisten bijvoorbeeld de hoofdstad Bagdad zouden aanvallen. Op dat moment kan de hogere olieprijs ook een serieus effect hebben op de wereldeconomie, via oplopende brandstofkosten.
Irak belangrijke olieproducent
Het olierijke Irak is één van de laatste gebieden in het Midden-Oosten met een groot potentieel voor de winning van relatief goedkope olie. De bewezen oliereservers van het land worden geschat op 141 miljard vaten, waarmee Irak nummer vijf is in de wereld, achter Saoedi-Arabië, Venezuela, Canada en Iran.
Door sterkere betrokkenheid van internationale energiebedrijven is de olieproductie van Irak de afgelopen jaren ook opgelopen tot zo'n drie miljoen vaten olie per dag. Om dit in perspectief te plaatsen: de mondiale olieproductie lag afgelopen april op circa 92 miljoen vaten per dag.
(klik op grafiek voor uitvergroting)
Bagdad en zuiden Irak cruciaal
Belangrijk gegeven is dat het gros van de grote olievelden van Irak in het zuiden ligt, het gebied dat vooralsnog wordt gecontroleerd door de centrale regering van president al-Maliki. Daarnaast heeft het Koerdische noorden veel olie, rond de stad Kirkuk. Onderstaande kaart geeft hier een beeld van.
(bron: iraqie.com, klik voor uitvergroting)
In het noorden van Irak loopt, langs de door de islamitische extremisten ingenomen stand Mosul, een oliepijplijn naar Turkije, maar die is al sinds maart buiten werking gesteld. Het gros van de huidige olieproductie van Irak komt van velden in het zuiden en loopt via de havenstad Basra.
Zolang de extremisten niet verder oprukken naar Bagdad en het zuiden kan Irak zijn huidige productie waarschijnlijk redelijk op peil houden. Oliemarktexperts stellen dat bij beperkte uitval van de Iraakse productie er wel ruimte is voor Saudi-Arabië om wat extra te produceren. Maar bij een grootschalig conflict in het zuiden van Irak zal de mondiale oliemarkt zeker geraakt worden.
Iran mengt zich in conflict
Iran heeft zijn buurland donderdag expliciet aangeboden te helpen in de strijd tegen het geweld van extremistische groepen in het land. Het Iraanse leger heeft twee bataljons ingezet om ingenomen steden te heroveren, aldus zakenkrant The Wall Street Journal.
De extremisten van ISIL behoren tot de soennitische tak van de islam en keren zich expliciet tegen sjiieten, die de meerderheid vormen in Iran en in de centrale regering van de Iraakse president Al-Maliki.
De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Mohammad Javad Zarif heeft tegen zijn Iraakse ambtsgenoot gezegd dat ,,Iran de moord op Iraakse burgers veroordeelt en de regering en de burgers hulp wil bieden in de strijd tegen terreur.''
Het sjiitische Iran is tot nu toe te hulp geschoten bij de herovering van de stad Tikrit afgelopen donderdag. Ook zouden militairen de hoofdstad Bagdad bewaken.
In eigen land bewaken Iraanse troepen de grens met Irak. Zodra rebellen in een straal van 100 kilometer van de grens komen, vallen militairen aan, aldus een Iraanse generaal.
Verenigde Staten: Obama afwachtend
De Verenigde Staten gaan geen troepen sturen naar Irak om de regering daar te ondersteunen in de strijd tegen extremisten, zo meldde het Witte Huis donderdag.
Eerder zei president Barack Obama nog niets uit te sluiten als het gaat om het nemen van (militaire) actie om extremisten te bedwingen in Irak. Hij antwoordde dat donderdag in Washington op de vraag of hij overweegt onbemande vliegtuigen (drones) in te zetten tegen de oprukkende extremisten.
Obama liet weten dat de VS er belang bij hebben dat islamitische extremisten geen vaste voet aan de grond krijgen in Irak. Hij zei verder dat militaire actie op kort termijn nodig is en dat de VS bereid zijn in actie te komen als de ,,nationale belangen'' worden bedreigd.
Volgens een woordvoerder van het Witte Huis bedoelde Obama hiermee dat hij luchtaanvallen niet uitsluit.
Bron: Z24/ANP
Lees ook
Boren naar schaliegas bij Duitse grens? Oosterburen niet blij met Nederland
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl